donderdag 21 december 2017

Overkill

Ziel en zaligheid. 

GoogleimageRuimtekoers.

Wie kan er nu tegen zo'n schattig plaatje zijn dat ik ontleen aan de site van het festival Ruimtekoers in Arnhem? Kinderen houden van dieren.Tegelijkertijd kan zo'n plaatje gemakkelijk worden misbruikt in het kader van een overkill aan door de overheid geïnitieerde en gesubsidieerde kunstprojecten die een waarachtig, divers en open kunstklimaat verstikken. Een voorbeeld. In de stad Arnhem waar ik woon vond dit najaar 2017 het groots opgezette festival “Ruimtekoers” plaats, dat door het commerciële bureau “Halfvol” georganiseerd is. Hetzelfde bureau dat mede- verantwoordelijk was voor de volstrekt mislukte “Sonsbeek’16 Transaction” tentoonstelling in de zomer van 2016. Het toverwoord “verbinden” was toen de politiek correcte term. Voor “Ruimtekoers” heeft zij er zelfs nog de termen “bewustwording” en “actie” aan toegevoegd, waaraan alle activiteiten van de deelnemende kunstenaars en burgers ondergeschikt werden gemaakt. Laten we wel wezen. Het is een rare figuur dat de overheden oproepen tot een actief protest van haar burgers. Dat maken we toch zelf wel uit. Gelukkig gaat het in de praktijk meestal om het spelen van allerlei onschuldige spelletjes zoals samen broodjes bakken en balletjes slaan. Ernstig is wel, daar waar overheden de kunst subsidiëren, dat er allereerst een Cultuurbudget te besteden is en er vervolgens iets bedacht wordt waarvan het effect van al die door haar geformuleerde hoogstaande ideële doelen op geen enkele manier te meten is. Ook schrik ik iedere keer weer van de overhead (zie de site van Ruimtekoers) van niet productieve maar wel betaalde medewerkers bij een dergelijk project die ten koste gaat van de kunstenaars en de vrijwilligers die het eigenlijke werk doen en in het gunstigste geval met een fooi worden beloond. Kortom: kunstsubsidies zijn een doel in zichzelf geworden en bevestigen daarmee enkel de status quo van subsidieafhankelijke partijen die bereid zijn om hun ziel en zaligheid in te leveren voor een paar centen. Het is evident dat langjarige kunstsubsidies een levendig kunstklimaat verstikken waarin de zozeer gewenste nieuwe initiateven geen enkele kans krijgen. Hier is vooral flexibiliteit gewenst en zouden bijvoorbeeld frictiegelden uitkomst kunnen bieden.   

woensdag 1 november 2017

Huwelijk.

Kunst en Technologie.

OddsstreamArt&TechnologyArnhemDetail2017

Het experimenteren met nieuwe middelen en materialen in de kunst om deze iedere keer weer opnieuw te onderzoeken op haar (on)mogelijkheden is van alle tijden. Zo gaf Het Apollohuis in Eindhoven al decennia geleden alle ruimte aan kunstenaars die met de nieuwe middelen van de tijd werkten en er hun experimentele audio- visuele installaties lieten zien. Toch blijft het altijd weer een moeilijk huwelijk tussen kunst en technologie, niet zozeer voor de gepassioneerde makers zelf maar vooral voor de kijkers of toehoorders om dichtbij (“in”) het werk van de kunstenaars te komen.
Ik herinner mij dat ik zelf vele uren, dagen, zelfs weken in opperste concentratie werkte aan allerlei geluidsexperimenten om het fenomeen van het “rondzingen” te onderzoeken in de gecontroleerde omgeving van het atelier waarbij ik op sommige momenten de sterke ervaring had dat mijn stem of mijn plaats in de ruimte het eerder door mij opgenomen (vastgelegde) geluid hoorbaar kon veranderen. Strikt natuurkundig gezien gaat het hier gewoon om interferentie of reflectie, maar zo’n ervaring heeft wel iets magisch als je het plotseling en onvermoed ontdekt. Hoewel ik vele installaties maakte heb ik dit onderzoek nooit buiten het atelier in een installatie kunnen herhalen om anderen diezelfde magie te kunnen laten ervaren. Kunst en technologie blijft een moeilijk verhaal. Ik herinner mij een moment dat ik de opnamen terugluister van de geluiden die mij eerder in het “laboratorium” haast eindeloos konden begeesteren en zij mij al na een paar minuten gingen vervelen, ja zelfs ergeren.

Het was een moedig initiatief, ODDSTREAM /// art & technology /// einde oktober 2017 in de Eusebiuskerk in Arnhem. Haast een onmogelijke opgave, zoveel met zwarte gordijntjes afgeschermde presentatieplekken voor de werken die de hinderlijke interferentie van de meer intieme werken niet konden uitsluiten in de grote ruimte van de uitbundig aangelichte kerk, zoveel verschillende invalshoeken op het thema, zoveel verschillende ontmoetingen met de werken waarbij soms wel en dan weer niet een actieve deelname wordt gevraagd, zoveel kritische reflectie over de zegen of het onheil van technologie die gevraagd wordt, zoveel softwarematige  vertragingseffecten die inmiddels cliché zijn, zoveel ….. Veel te veel voor mij om als bezoeker ook maar een moment dicht bij de werken te komen. Het is een wel beetje raar dat je achteraf de uitgebreide goed vormgegeven wervingsfolder nodig hebt om de op zich zelf bijzondere werken enigszins te begrijpen en er enige beleving aan te ontlenen. Ieder project zou het verdienen om in een eigen ruimte getoond te worden.   

woensdag 25 oktober 2017

Natuur

De Wolf.

GoogleImageWolfVeluwe102017

Het heeft altijd iets kunstmatigs, iets onnatuurlijks als ik op de Hoge Veluwe een batterij aan amateur- wildfotografen zie die hun fwd- cars geparkeerd hebben op een speciaal daarvoor aangelegde plek langs de weg naar het Kröller-Müller Museum. Onder de geopende laadkleppen wachten zij geduldig met hun semi- professionele apparatuur op een seintje van de boswachter die op een plek in het gezichtsveld van de fotografen met wat voer het wild lokt. Er zullen vast wel hele mooie “natuur”-foto’s gemaakt worden die, los gezien van het gearrangeerde moment, verrassend goed op echte natuur lijken. In de meer dan veertig jaar dat ik de Hoge Veluwe bezoek heb ik trouwens nog nooit een wild beest gezien. Ik begon er zelfs aan te twijfelen of ze er wel waren en vond ze onlangs op een andere plek op de Veluwe, zomaar en onverwacht. Rijdend op de A50 vanuit Apeldoorn naar Arnhem ter hoogte van Groenendaal zag ik ze. Tientallen herten en reeën, onverstoorbaar en vreedzaam grazend op maar een paar meter afstand van de snelweg achter de afrastering. Een prachtig, lieflijk, ja zelfs “natuurlijk” beeld. Ik let er iedere keer weer op of ik ze voor een klein geluksmoment kan ontdekken als ik er met 120 km per uur langs race. Maar toen kwam plotseling het bericht in de pers dat er een verkenner, een wolf uit Duitsland is gesignaleerd op de Veluwe. Wolven lezen geen berichtjes op Blogspot of Facebook. Zij hebben het niet van mij. Zij weten in no time zelf wel waar de lekkerste hapjes te vinden zijn. De wolf zelf is niet meer gevonden, die is terug naar Duitsland om het grote nieuws te vertellen. 

zaterdag 21 oktober 2017

Kunst op de koffie 2017

Spijkerkwartier Arnhem.

Afbeeldingsresultaat voor kunst op de koffie

Voor het eerst heb ik in oktober 2017 de kunstmanifestatie met de rare titel “Kunst op de Koffie” in het Spijkerkwartier in Arnhem bezocht met plaatselijke, maar vooral ook met vele kunstenaars uit den lande die ter plekke op bijna 50 locaties in de diverse zorgvuldig vormgegeven interieurs hun werken toonden. Het kunstwerk gedijt geweldig als een weldadig en contrasterend artefact naast de design meubelen en lampen, de strak gestucte wanden en de fraaie parketvloeren in de diverse interieurs. Wat je bijblijft van zo’n manifestatie zijn maar een paar van die plekken die zich daar net even aan onttrekken. Ik noem er drie. Een daarvan is Jans Muskee, die voorafgaande aan deze manifestatie een grote oliekrijttekening maakte van een familie aan de Boulevard Heuvelink die mij tijdens mijn bezoek een prachtig dubbelbeeld gaf van deze familie die, nota bene bij aanwezigheid van de kunstenaar zelf, in levende lijve naar haar door Jans gemanipuleerde eigenbeeld keken. Prachtig! Hoe fictie en werkelijkheid door elkaar kunnen lopen, te meer daar we om een of andere gewichtige reden op het laatste moment hadden besloten om deze dag niet naar zijn solotentoonstelling in Assen af te reizen. Moedig was de performance van Mariel Smit, verleidelijk en hapklaar liggend in de vitrine van de snackbar Dolfijn. Ook de frieten en de bamibal waren erg lekker. Als laatste noem ik de mooie  performance van Mireille Tap die als een zen-meesteres zachtjes teksten declameerde op de veranda van het huis van Egbert Bouwhuis, dat via een steegje en het souterrain vol met heel veel dingen te bezoeken was en na een eerste trapje leidde naar een achterkamer op de begane grond met nog heel veel meer dingen waar ik Egbert in de voorkamer, op zijn kenmerkende, gestructureerde wijze uitleg (ja, echt!) hoorde geven aan heel veel publiek.


     

vrijdag 20 oktober 2017

Roze bril

Zitbankje.

Afbeeldingsresultaat voor zitbankje
Googleimagezitbankjetweekeereenbalkjezagen
In de (voetbal)sport vinden de machinaties meestal ver buiten het gezichtsveld van de argeloze supporters plaats. Wonderwel tasten zij het geloof in de clubs nauwelijks aan. Ook kunstliefhebbers zien de kunst het liefst door een roze bril en blijven van kunst genieten ondanks alle lelijke dingen die over haar in de media voorbijkomen. Kunst en Geld verdragen zich immer lastig met elkaar. Vooral daar waar overheden zich inhoudelijk met de kunst gaan bemoeien kan er gemakkelijk een pervers speelveld ontstaan met tegenstrijdige belangen. Ik heb het boek van Pim van Klink met de titel “De bijzondere economie van het kunstenaarschap (AUP,2016) er eens bij gepakt om mijn kijk op de wereld van de kunst nog eens aan te scherpen. Onder andere de verzamelaar Bert Kreuk met zijn terechte kritiek op Beatrix Ruf die mede daardoor haar positie als directeur van het Stedelijk Museum Amsterdam ter beschikking stelde nadat zij ook nog eens miljoeneninkomsten uit verschillende bijbanen, waaronder een eigen commercieel adviesbureau, had verzwegen. Als er te weinig toezicht of kritiek is kunnen er gemakkelijk ongezonde situaties ontstaan. Dat geldt vooral ook de ambtelijke wereld van kunst en cultuur waarin bovenmatig veel mensen werken in vaste banen die, zonder zelf iets kunstzinnigs te maken, het kunstbeleid van de diverse overheden uitvoeren en daarmee de kunstagenda bepalen. Zij verzinnen met regelmaat hele rare projecten. Ja, dan trekt de kunstenaar aan het kortste eind die met kunst en vliegwerk een inkomen bij elkaar moet harken en flauwe opdrachten moet accepteren zoals voor kleurplaten en zitbankjes. In mijn advertentiekrantje las ik dat op het verzoek van een bewoner van de Arnhemse achterstandswijk het Broek een kunstenaar samen met een projectleider met de jonge bewoners van de wijk werkt aan het ontwerp voor zelfs een derde buurtbankje om daarmee een "olifantenpaadje" meer zichtbaar te maken en te markeren als een plek “om elkaar te ontmoeten”. Wat een onzinnig idee, wat een geldverspilling. Het lijkt onbenullig zo'n bankje, maar dit zogenaamde 'Community Art Project BANK' in het Arnhemse Broek is beslist niet gratis en loopt al gauw in de tienduizenden euro's. Dan nog liever een basisinkomen voor kunstenaars met als enige voorwaarde om regelmatig hun autonome werk te tonen in stad en provincie. 
   





dinsdag 17 oktober 2017

Stenen

Kunstpolitiek in de regio.

Google stenen afbeelding

Hoezo, crisis in de kunst? Wat stenen betreft gaat het fantastisch in de cultuursector in Arnhem. Na de verbouwing van Musis Arnhem met een nieuwe concertzaal gaat ook Museum Arnhem voor twee jaar dicht om er een zaaltje aan te plakken. De herinrichting van het nieuwe Kerkplein met een ludieke bovengrondse Sint Jansbeek en een prestigieus gebouw voor het Focus Filmtheater is nu bijna afgerond. Ja, dan wil je niet aan de rand van al dit moois tegen een verloederd leeg winkelcomplex aan de Broerenstraat aankijken waarvoor de her- of verbouwplannen pas over een jaar door de nieuwe eigenaar verder zullen worden ontwikkeld. Omdat de miljoenen blijkbaar op waren kwam de Gemeente Arnhem vervolgens met het slimme idee van een z.g. culturele hotspot en vroeg aan een projectmedewerker van de Stichting Atelierbeheer Slak om op basis van een mij onbekend totaalconcept verschillende kunstinitiatieven te selecteren die, buiten hun eigen programmeringskosten, bereid zijn om ettelijke duizenden euro’s voor huur en elektriciteit neer te leggen om voor een jaartje de leegstaande winkelruimtes te mogen betrekken onder de strikte voorwaarde een voor het publiek actief en toegankelijk beleid te voeren. Als het de gemeente Arnhem werkelijk te doen was om op deze plek, ook al is het maar tijdelijk, de kunst en de cultuur te stimuleren zou er vast wel een potje met geld te vinden zijn geweest. Niettemin stonden alle gesubsidieerde kunstinitiatieven vooraan in de rij om te mogen deelnemen aan deze opleukplek in het centrum van Arnhem. Omdat er nog maar een toilet in het gehele winkelcomplex is en ook de centrale verwarmingen er uitgesloopt zijn, wordt het deze winter wel even afzien. 

maandag 2 oktober 2017

Geel en Zwart zijn onze kleuren

Het beeld is in het oog van de beschouwer.  

logo



Hoe geloofwaardig is de Sport eigenlijk nog? Vele actoren buiten de direct uitvoerenden - de spelers - zijn achter de schermen aan zet en bepalen niet alleen het speelveld en de regels maar ook hoe deze te manipuleren zijn.Toch blijven wij als toeschouwers graag romantiseren. Als supporter van een voetbalclub verwacht je iedere wedstrijd weer dat de spelers tot het uiterste gaan om te winnen van de tegenpartij door in ieder geval een doelpuntje meer te scoren. Verliezen doet heel veel pijn, maar iedere supporter begrijpt ook dat wanneer je strijdend ten onder gaat of dat de tegenstander zoveel beter is het verlies toch nog enigszins te dragen is. Als spelers er zichtbaar met de pet naar gooien voelt dat als een doodzonde. Dan voel je je bekocht en bedrogen. Bekerwinnaar Vitesse verloor onlangs een bekerwedstrijd van een Amsterdams amateurteam. Zonder meer een blamage. Was het een foutje om vooraf een afspraak met de spelers te maken om, gezien het drukke programma op drie fronten, zich niet bovenmatig in te spannen omdat hen gezien het grote kwaliteitsverschil de overwinning toch niet kon ontgaan en was het grote plan van de bestuurders eigenlijk niet om pas in de volgende ronde tegen een betere tegenstander zonder gezichtsverlies het veld te ruimen? De onverwachte uitwinst van Vitesse op de professionals van Ajax Amsterdam, de eerste wedstrijd daarna, riekt sterk naar een gevalletje van matchfixing, een fenomeen dat de betrouwbaarheid van wedstrijduitslagen ernstig ondermijnt en waartegen justitie in Nederland niet of nauwelijks optreedt. Het slappe spelletje dat de spelers van Vitesse en Utrecht een weekje daarna op de mat legden is van dezelfde categorie "verdacht" en doet vermoeden dat de coaches het vooraf met elkaar op een gelijkspelletje hebben gegooid. Zelfs dan haken de supporters niet af zoals ze dat ook nu niet doen nadat Vitesse vorig seizoen de beker won die haar toegang gaf tot het spelen van Europese wedstrijden en waarvan de eerste twee wedstrijden dik verloren werden. Je zou maar een supporter van Vitesse zijn die diep in zijn hart wenst dat zijn club nooit aan dit avontuur was begonnen om niet tegen de volgende zeperd aan te lopen maar evenwel met angst en beven de eerstvolgende wedstrijd de ploeg blijft aanmoedigen. Mooie dingen als liefde voor de club en geloof in fair play zijn blijkbaar altijd sterker dan te (willen) weten dat er ook een wereld van het grote geld bestaat, waarvan de voetbalwereld onlosmakelijk een onderdeel is geworden, die geheel onzichtbaar voor het grote publiek zowel legaal als illegaal op de achtergrond een beslissende rol speelt. Het beeld is uiteindelijk in het oog van de beschouwer. Of het de waarheid is, is nog maar de vraag.   

Tussen Kunst & Kitsch

Een beetje nostalgie.


Dorpsgezicht op Blaricum 1899

Behalve de "onderscheidende", vaak spuuglelijke conceptuele kunst, die enkel aanspreekt op de rede en het verstand is het misschien ook wel mijn natuurlijke afkeer van wat ook wel “politiek correcte” kunst wordt genoemd, waarbij met name door de overheden gefinancierde instellingen van de moderne kunstenaar verlangen de grote wereldproblemen aan de orde te stellen en deze naar het lokale niveau te vertalen, waardoor ik mij soms gewillig mee laat voeren door de commentaren van de deskundigen in het TV- programma Tussen Kunst & Kitsch van de AVRO op de door het publiek ingeleverde artefacten. Gelijk een bezoek aan de Tefaf in Maastricht verschaft dit programma mij eenzelfde genot om te zien hoezeer kunst gewaardeerd kan worden om haar betekenis en haar schoonheid. Mij treft in dit programma vooral ook de beschrijving door de deskundigen van de werken en het leven van kunstenaars. Zo werd een geschilderd landschapje van de kunstenaar Breman, die na enkele reizen en studies uiteindelijk in Laren terecht kwam en naast de dagelijkse schilderarbeid de plaatselijke kroeg veelvuldig frequenteerde, gewaardeerd op enkele duizenden euro’s. Een andere beschrijving rept over een vrolijk en zorgeloos bohemienleven dat hij deelde met bevriende schilders waarmee hij in de "Oude Brouwerij" in Blaricum dat hij aanvankelijk gehuurd had bijzondere artiestenfeesten hield en daarna in het huisje naast de boerderij van Mie Tak doorging met eet- en drinkpartijen. Wat moet dat toch heerlijk zijn geweest, een onbezorgd kunstenaarsleven te kunnen leiden waarbij de onderwerpen voor je schilderijen naast de deur liggen, je de schilderstijl, o.a. het pointillisme, gewoon van anderen leende en de kunsthandelaar verder het werk deed.  

donderdag 31 augustus 2017

Kunst heeft nooit vakantie

Actueel.

De aanleiding voor deze blog is een artikel in de Volkskrant van 31-08-2017 van Maaike van Steenis onder de kop "Cultuursector dreigt te verworden tot afvoerputje".

De vakanties zijn afgelopen en het kabinet is nog in de maak. Het is nu de tijd voor een offensief vanuit de kunstwereld met als inzet om niet een magere 80 miljoen maar zelfs de volledige hap, de 200 miljoen terug te pakken die de "cultuurbarbaar" Halbe Zijlstra als staatsecretaris ooit ontvreemdde en ons land daarmee in een diep zwart gat stortte, althans volgens de critici die in koor het definitieve einde van de beschaving zagen naderen. Ik durf te beweren dat er geen schilderij minder is geschilderd, geen rol minder is geacteerd en geen dans minder is gedanst. Eerder hebben, ondanks aanwijsbare uitglijders, de toenmalige bezuinigingen een gezondere en meer realistische bedrijfsvoering van instellingen opgeleverd met meer oog voor de markt.
Het verbaast mij niet dat er nu in de media berichten opduiken die gaan over een deel van de medewerkers in de door de overheden gesubsidieerde culturele instellingen en onder het mom van werkervaringsplaatsen of bijvoorbeeld stageplekken niet betaald zou worden. Dit is echter geen exclusief probleem van de culturele sector maar treft alle bedrijfssectoren in Nederland dank zij een blunderende PvdA- minister Asscher voor “werkgelegenheid”. Zou je gerichter kijken naar de financiële plaatjes van al die culturele instellingen, worden ook na de z.g. “kaalslag” haar vaste en tijdelijke medewerkers nog steeds vorstelijk betaald. Daarnaast blijft ook een belangrijk punt van kritiek geldig dat er een onhoudbare onbalans is ontstaan tussen de kunstenaars die het “echte werk” doen en al deze medewerkers die zelf niet in kunstzinnige zin productief zijn maar wel een grote culturele macht hebben.

Dromen

Als dromen realiteit worden.

Thais Restaurant Buddha Garden in Apeldoorn.

De laatste drie jaar heb ik veel tijd besteed aan het (mede)organiseren van beeldende kunst tentoonstellingen in een groot leegstaand pand in Arnhem. Gedoogd, onbezoldigd en ongesubsidieerd, het zijn de termen die mij na aan het hart liggen. Nu het pand verkocht is betrap mij erop dat ik bij het zoeken naar een nieuwe plek voor de kunst allereerst de rafelranden van stad en land scan op leegstand, gedoogconstructies, tijdelijk beheer en misschien ook wel iets te veel hoop op liefdewerk en oud papier. Vanzelfsprekend heb ik daarbij de mogelijkheden verkend om aan te sluiten bij het cultuurbeleid van de verschillende subsidiërende overheden en heb ik ook het Fondsenboek van de Walburg Pers en De Dikke Blauwe van social enterprise Lenthe geraadpleegd. Toch voelt het allemaal niet goed. Particuliere fondsen zijn wat mij betreft ok, dat geldt ook voor het verleiden van overheden om een goede opdrachtgever voor kunstenaars te zijn. Maar laten we wel wezen, de autonome beeldende kunst aan het infuus van de overheid, dat is toch een waar horrorscenario? 
Gelijk de kunsten is het navolgen van een droom mij niet vreemd, maar het opzetten van een commerciële onderneming is toch even andere koek. Ondernemen begint bij een droom te volgen, de markt te verkennen, een risico te nemen en vervolgens de plannen onverkort uit te voeren ondanks tegenwerking of tegenslag. Dit jaar was ik betrokken bij het opzetten van een nieuw restaurant in Apeldoorn. Een onderneming opzetten betekent geloven in wat je te bieden hebt en dit ook waar te maken in een uiterst commerciële omgeving waar onze wetgever strenge regels en voorwaarden heeft gesteld. Na de eerste hobbels genomen te hebben, onder meer de noodzakelijke verbouwingen van het monumentale pand en het verkrijgen van vergunningen en financieringen, gaat het zowel in beginsel als in uiteindelijke zin om de kwaliteit van het product. Nauwelijks twee maanden open, loopt het restaurant goed dank zij de prachtige locatie, de fantastische keuken en de zeer betrokken medewerkers.
Ik moest denken aan Servaas (Servaas Schoone, (Alkmaar, 19 oktober 1950 - 11 maart 2001), een Nederlands beeldend kunstenaar die internationaal bekend werd met zijn kunstbedrijf Int. Vishandel Servaas & Zn. Holland en tijdens zijn docentschap bij ArtEZ Arnhem een prachtig curriculum ontwikkelde waarbij aan studenten beeldende kunst werd gevraagd om zich ook te bekwamen in maatschappelijk relevante beroepen zoals die van loodgieter, kok of verzorgende, waarmee zij een direct inkomen konden verwerven. Anno 2017 is die relevantie meer dan ooit geldig. Tijden veranderen.
Mijn opdracht is duidelijk: Zet een hele goede galerie in de markt.


zondag 20 augustus 2017

Cinema Olanda

1 voor de prijs van 2.

Het is een rare figuur dat de film Cinema Olanda van Wendelien van Oldenborgh die grotendeels is gefinancierd uit publieke middelen om als inzending van Nederland te vertonen tijdens de Biënnale van Venetië 2017 nogmaals met publiek geld wordt aangekocht door de directeuren van Museum Arnhem en Centraal Museum Utrecht. Het is 1 voor de prijs van 2, dan ga ik toch liever naar AH voor de bonus, dan krijg ik er 2 voor de prijs van 1. Behalve de onderscheiden, onnavolgbare motivaties van beide directeuren om deze film aan te kopen moeten we, zo lees ik op de site van het Mondriaanfonds, erg blij zijn dat het werk wordt opgenomen in een openbare beeldende kunstcollectie, t.w. de Collectie Nederland, waardoor het kunstwerk als “publiek bezit” voor iedereen toegankelijk wordt. Ik wil niet kinderachtig doen maar ik zou zeggen, als de thematiek van de film er zozeer toe doet, zet de film dan onverwijld op YouTube en bevrijd het kunstwerk onmiddellijk van alle verdere knellende regels of belangen. Mij verwondert het zeer dat in dit verband ook een mij onbekende galerie genoemd wordt, n.l. Galerie Wilfried Lentz. Om welk belang (rechten) gaat het? 1,2,3 of 4 kopieën? Maak het financiële plaatje eens transparant!
Laten we wel wezen. Voor de thematiek over het koloniale verleden van het Westen hebben we het platvorm van de kunst helemaal niet nodig om haar te duiden. Daar waar politieke inhouden kunst worden, gaat het meestal om een niet efficiënte maar wel kostbare exercitie. Volstrekt overbodig, omdat de media ons voortdurend herinneren aan ons koloniale verleden. Via de kabel zag ik bij de zender ONS bijvoorbeeld documentaires over hoe Nederland huishield in Indonesië om in het kader van onze morele superioriteit vooral onze commerciële belangen te beschermen. Gewoon in mijn eigen huis in plaats van een dure reis te ondernemen naar Venetië om op een tribune naar een kunstfilm te kijken. Het komt mij sterk voor dat de initiatiefnemers en makers van deze film-installatie de kunst als een etalage voor niet meer dan een PR-momentje gebruiken om de wereld te laten zien dat Nederland als voorbeeldland naar zijn eigen geschiedenis durft te kijken. Het heeft iets pervers, de kunst als de geëigende plek waar wij tot wij een ons wegen een slag in de rondte reflecteren op al het onrecht in de wereld om daarmee de kans een overheidssubsidie binnen te halen te vergroten. Zijn we eigenlijk wel goed bezig? 

zondag 6 augustus 2017

Zomertijd

Even reflecteren.

Het is juli 2017. Een prachtige discussie over de kunsten is te lezen in de Theaterkrant die te vinden is op de Facebook pagina: @Theaterkrant en op haar site www.theaterkrant.nl . Ook voor iedereen die de beeldende kunsten een goed hart toedraagt is het uitermate interessant om deze discussie te volgen. De aanzet was een artikel van Bregje Maatman getiteld: “Kunst heeft niet per sé iets te melden” waarop Lara Staal reageerde met: “Kunst is een ideologisch kompas”. Het trof mij dat deze twee standpunten, die zwart-wit gezien mijlenver uit elkaar lijken te liggen, door de beide schrijvers op een bewonderingswaardige en genuanceerde wijze verwoord werden waarbij er volop ruimte blijft voor dat wat je deelt of verdeelt.

Het is juli 2017. In het programma Zomergasten van de VPRO maakte Burgemeester Eberhard van der Laan de opmerking ‘Hebben we door dat we maar zo’n klein dorpje zijn en cultuur hebben van wereldniveau?’ Als voorbeeld haalde hij aan het Rijksmuseum, het Concertgebouworkest, danseres Igone de Jongh en Toneelgroep Amsterdam. De aftiteling van het zomerprogramma was nog niet ten einde of Birgit Donker, directeur - bestuurder van het Mondriaanfonds, het belangrijkste Nederlandse overheidsfonds voor de kunsten ging in haar blog “ de Burgermeester, kunst en de wereld” helemaal los: “Het is o zo waar. Nederland, toch niet een van de allergrootste landen ter wereld, blinkt internationaal uit in kunst en cultuur”. Een voorzet voor open doel die ons doet juichen: “Dank zij het Mondriaanfonds!”.

Het is juli 2017. Het Mondriaanfonds kondigt zogenaamde regio-makelaars aan, om daarmee de kritiek op haar beleid vanuit het kunstenveld in de regio buiten de randstad enigszins te kanaliseren. Hoe eng gaat het worden? Alle kunstenaars in Nederland tot in de verste uithoeken aan het infuus van de Overheid?

Het is augustus 2017. Tijd voor gesprekken met vrienden. Onze gedeelde afkeer van “conceptuele” en “politiek correcte” kunst en voor even ook een terugblik in het verleden o.a. over Goethe: “Bilde, Künstler! Rede nicht! Male!“. Hoewel de laatste term “Male” mij bijzonder aanspreekt is de juiste uitleg: “Nur ein Haug sei dein Gedicht!” Daar kan ik mij ook wel in vinden.


maandag 10 juli 2017

Context

Liefde?


Googleimagelove

Nadat Jan Dibbets zich al eerder in een historische lijn plaatste als opvolger van het licht van Rembrandt doet Jeroen Krabbe hetzelfde kunstje nog een keer over. Ach, wat geeft het eigenlijk, het staat iedere kunstenaar immers vrij om welke context dan ook te geven aan zijn of haar beeldende werk, bijvoorbeeld door zich in een directe lijn te plaatsen met de groten der aarde in de hoop daarmee een plek in de kunstgeschiedenis te veroveren. Het begint overigens wel op te vallen dat ook door derden, werkzaam in of betrokken bij de kunstwereld  vanuit politieke, commerciële of institutionele motieven behoorlijk wat context om kunstwerken heen wordt geweven dat geen enkele relatie meer heeft met de intrinsieke kwaliteit van de werken, ja zozeer zelfs dat de context, bijvoorbeeld een programma van eisen en voorwaarden, voorwaardelijk wordt voor het ontwikkelen en uitvoeren van nieuwe werken. Dit is werkelijk het aller slechtste scenario waarbij diep wordt ingegrepen in een onafhankelijk, autonoom maakproces dat de beeldende kunst zo eigen is. De voorbeelden zijn legio, laat ik er eens twee noemen. Om reden van haar subsidiegevers, meestal overheden,  lijken (inter-)nationale tentoonstellingen van beeldende kunst anno 2016/7 besmet te zijn met een politiek correct virus, dat van kunstenaars vraagt om met hun werk de tegenstellingen in de wereld, zowel religieus van aard als tussen rijk en arm, in een beeldende vorm te agenderen. Een ander voorbeeld waarbij ik spontaan aansloeg kwam ik tegen toen ik de tekst las bij de aankondiging van de eindexamenexpositie van BEAR (v.h. Fine Art) van een Hogeschool voor de Kunsten te Arnhem. Het werk van al die individuele afstudeerders zou gaan om LIEFDE. Krijg nou wat!

dinsdag 25 april 2017

Overheidskunst

Behalve een enkele nieuwszender luister ik niet naar Nederlandse radiozenders. Mijn voorkeur gaat al jaren lang uit naar onder meer de Amerikaanse (internet)zender WNCW. Op mijn koptelefoon, meestal afgestemd op deze zender, schrijf ik blogs, doe ik mijn belastingaangifte, beantwoord ik mails, doe ik internetaankopen, denk ik na en wat al niet. Niet alleen om haar fantastische programmering maar vooral ook om, zonder de bemoeienis van overheden en met minimale facilitering door derden, voortdurend haar bestaan te bevechten door haar luisteraars iedere keer opnieuw te vragen om financieel bij te dragen met vrijwillige donaties of bijvoorbeeld met het afstaan van een oude auto. Naar mijn gevoel een volstrekt legitieme vraag. Hoe direct wil je het contact tussen zender en luisteraar hebben? Kom daar in Nederland eens om!  Behalve voor goede doelen houden we niet van bedelen. Zijn wij in Nederland misschien niet iets te veel gewend geraakt aan door de overheden en de commerciële partijen gefinancierde zenders die het radiogeluid haast gratis lijken te uit te zenden.
Wordt het niet eens tijd voor een nieuwe bezuinigingsronde? Zouden al die door de overheden gepamperde kunstinstellingen in Nederland ook niet eens op scherp moeten gaan door eigenzinniger en brutaler te gaan programmeren met alle risico’s van dien? Wat te denken van Het Mondriaanfonds, een haast volledig door het Rijk gefinancierd fonds, dat onderhand de dienst lijkt uit te maken in Nederland kunstenland en zich als een ware kunstpaus gedraagt? Zij verstrekt onder meer subsidies aan beeldende kunstenaars om bij te dragen aan hun inkomen, daar waar de markt niet in voorziet.  Ik zou het stil houden als mijn aanvraag bij het Fonds zou worden gehonoreerd, het is toch een soort brevet van onvermogen. In plaats daarvan lees ik in de media vele dankbetuigingen van alom gewaardeerde beeldende kunstenaars die reeds een respectabele leeftijd hebben bereikt en het toekennen van een subsidie voor bewezen talent (!) vieren alsof ze een overwinning hebben geboekt en vervolgens door talloze collega-kunstenaars uitbundig gefeliciteerd worden met de finale erkenning van hun kunstenaarschap. Zijn we nog wel gezond bezig? De (politieke) vraag is gerechtvaardigd of de taken van het Mondriaanfonds niet eens kritisch bezien moet worden.

dinsdag 28 maart 2017

Over Kunst

VM23 Arnhem.

 
VM23 Arnhem leeg (detail)

Op mijn Facebookpagina schreef ik:
"Laat ik nu even in de waan verkeerd hebben dat het Stedelijk een nieuwe start gemaakt had en stond ik op het punt om na vele jaren weer eens naar Amsterdam af te reizen lees ik in een artikel in de Volkskrant van Michiel Kruijt een citaat van directeur Beatrix Ruf uit het persbericht van het SM in Amsterdam: "Het is belangrijk om steeds nieuwe verhalen te vertellen, zowel met onze collectie als met afzonderlijke tentoonstellingen. Juist nu, als tegenwicht van het populisme dat steeds meer in opkomst is in Europa".
Het lijkt mij een valse start van deze nieuwe directeur omdat zij de autonomie van de beeldende kunst met al haar verrassingen en verleidingen maar ook met haar confrontaties en provocaties bij voorbaat verkwanseld heeft ten behoeve van de politiek correcte kunst met haar focus op verheffing, verbinding, cohesie, moraliteit en nog heel veel meer ''nuttige'' doelen. Het begint eng te worden in onze gesubsidieerde kunstinstellingen".
Op de hierboven staande tekst werd veelvuldig gereageerd, waarvoor dank. Hoe verschillend je ook kunt denken over deze beleidsvisie van een professional in de kunst, het thema “kunst en overheid” leeft bij velen die de kunsten een warm hart toedragen en daarbij de rol van de gemeentelijke, provinciale en nationale overheden kritisch volgen. Persoonlijk zet ik mij bijvoorbeeld in voor het belang van een sterk en autonoom kunstklimaat op de plek waar ik woon en actief ben. Voorwaar geen eenvoudige opgave omdat vele zo niet alle politieke besluiten over cultuur in mijn stad en provincie leidden tot een in mijn ogen failliet “top down beleid” waarin de kunsten zijn gereduceerd tot nuttige kunsten, waarin vooral de toegepaste kunsten zoals mode en design worden ondersteund, waarin aan de kunstenaars slechts de rollen van een educatieve of sociale werkers zijn toebedeeld en waarin de gesubsidieerde kunstinstellingen er ondertussen een potje van maken. In dit verband is het veelbetekenend dat de diverse bestuurders in mijn regio met cultuur in hun pakket een bijzonder kunstinitiatief negeerden dat haast "naadloos" in haar eigen beleidsnotities paste. Dit kunstinitiatief, waarbij ikzelf betrokken ben, bood zonder enige subsidie meer dan drie jaar lang in een leegstaand pand, dat ons door een corporatie tijdelijk ter beschikking werd gesteld, niet alleen een laagdrempelig doch kwalitatief hoogwaardig podium voor het creatieve kapitaal in de stad en de regio in de meest brede zin, maar organiseerde ook uitwisselingen met kunstenaars in de (inter)regio. Dit initiatief is binnenkort gedoemd definitief te verdwijnen na de verkoop van het huidige pand. De zoektocht naar een nieuwe plek is nu begonnen. 

maandag 13 maart 2017

WEIB!

Het Laatste Avondmaal.

ImageGerrieLaatsteAvondmaal Birgitta

Dachten we nu wel klaar te zijn met alle emancipatiebewegingen en hebben alle minderheden langzamerhand een gelijkwaardige plek in onze samenleving veroverd, moeten we in Nederland toch weer naarstig op zoek naar onze gedeelde bronnen van waaruit wij onze samenleving opnieuw vorm gaan geven. Lastige vragen over normen en waarden dienen we anno 2017 en alsmaar opnieuw daarna te beantwoorden. VM23 wil dank zij haar deelnemende kunstenaars en initiatiefnemers hier graag een bijdrage aan leveren.
Nauwelijks bekomen van de tentoonstelling WEIB! in VM23 Arnhem, op initiatief van Monica Croese, met vele prachtige beeldende werken van 11 vrouwelijke kunstenaars waarin zij op een individuele wijze de vrouwelijke seksualiteit aan de orde stellen en verbeelden, waarbij een bijzondere versie van het "Laatste Avondmaal", de titel van een schilderij van Birgitta Sundström Jansdotter, boordevol metaforen en symbolen, vele reacties bij het publiek uitlokte en waarover het laatste woord nog niet is gezegd, gaan we in VM23 in april 2017 vrolijk door met de nieuwe tentoonstelling SCHEPPINGSDRANG, geïnitieerd door Bart Drost, waarbij jawel, de Christelijke Goede Week met haar lijden, sterven en opstanding het leidende motief is.


De finissage van WEIB! in VM23 is op zondag  26 maart om 15.00 uur. SCHEPPINGSDRANG opent op zondag 2 april om 15.00 uur. Zie ook:  www.vm23.nl


dinsdag 21 februari 2017

VM23 Arnhem

Alsof het er nooit is geweest.

Reinier de Huu bereidt een van zijn installaties in VM23 voor.   

In de voormalige AH- supermarkt op een plek tussen het Centrum en het Modekwartier aan de Ir JP van Muijlwijkstraat 23 in Arnhem waar Galerie & Tentoonstellingsruimte VM23 al bijna drie jaar lang het enorme creatieve kapitaal in de stad Arnhem en de verre regio zichtbaar maakt, vinden behalve prachtige tentoonstellingen van beeldende kunst, zie: www.vm23.nl , vele ontmoetingen plaats van de kunstenaars onderling en vooral ook van de kunstenaars met het publiek. Vaak komen voorbijgangers binnen voor een vraag, een praatje of zelfs een luisterend oor. Zoals vorige week de stadsreiniger die in zijn lunchpauze even uit zijn elektrische karretje stapte en tijdens de Wintersalon in VM23 een persoonlijke rondleiding langs alle tentoongestelde werken kreeg van Jeroen Huisman, niet te beroerd om zijn experimentele werk in de catacomben van VM23 daarvoor te onderbreken. De gepensioneerde vrachtwagenchauffeur uit Syrië die spontaan binnenkwam en ons zijn persoonlijke verhaal vertelde. Over dat hij tientallen jaren geleden een Nederlandse vrouw trouwde, in Arnhem kwam wonen en na haar overlijden een aantal jaren geleden nog iedere dag om haar treurt. Over zijn geboortestad waar zijn familie nu nog woont en dat gelegen is tussen de twee gescheiden gebieden die nu door de Koerden worden beheerst, een stad met vele kunsthistorische schatten die beschouwd worden als het begin van onze westerse beschaving en die onherroepelijk verwoest zullen gaan worden bij verdere oorlogshandelingen. Met een aantal daklozen uit de nachtopvang die wij goed kennen en respecteren gaan we bij gelegenheid langs de werken. De voorbeelden zijn legio.
VM23 is mede door de vele spontane ontmoetingen een laagdrempelige en toegankelijke plek die in haar programmering direct aansluit bij de vraag vanuit de creatieve wereld waaruit iedere nieuwe tentoonstelling en activiteit, haast vanzelfsprekend, op een organische wijze ontstaat. Nog twee fantastische tentoonstellingen in maart en april te gaan. Als het pand verkocht gaat worden is het na april 2017 einde verhaal voor VM23, alsof het er nooit is geweest.

woensdag 15 februari 2017

Wat zijn jouw kunstfavorieten?

Subjectieve Ranglijstjes.

Afbeeldingsresultaat voor kunsttempel
VeryUglyVeryLovelyGoogleImage
Er wringt iets. Is het de tijdgeest? De laatste jaren kom ik nog maar zelden in het Stedelijk Museum in Amsterdam terwijl ik er ooit zowat iedere in mijn beleving “grensverleggende” tentoonstelling bezocht. De sluiting wegens de verbouwing is daar vast mede debet aan geweest. De grote internationale tentoonstellingen en beurzen in Europa en de musea en galeries in Duitsland ben ik altijd blijven bezoeken evenals tot voor kort ook Het Kröller- Müller Museum in Otterlo totdat de risicoloze tentoonstellingen mij daar gingen vervelen. Ik ga eerder naar de Kunsthal dan het Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam. Het van Abbemuseum in Eindhoven meed ik als de pest toen ze volop op de conceptuele toer ging. Liever reisde ik af naar Spanbroek om het Scheringa Museum in de vm. huishoudschool te bezoeken en er onder andere een mooie tentoonstelling met het werk van Alex Katz zag en ga ik tegenwoordig regelmatig naar Museum MORE in Gorssel, Het Singer Museum in Laren, Museum de Fundatie in Zwolle, het Museum Kurhaus in Kleve en zelfs Het Fries Museum in Leeuwarden en het Drents Museum in Assen. Op slechts de vingers van een hand tel ik mijn bezoeken aan het oninteressante Museum Arnhem, de stad waar ik woon. Slechts eenmaal bezocht ik de Beeldengalerij het Depot in Wageningen maar als het kunstbeleid er aangepast gaat worden sta ik ook daar vooraan in de rij. Ik weet, het is allemaal subjectief, maar de tweede categorie van kunstinstellingen hebben duidelijk mijn voorkeur gekregen. Hoe heeft het toch zover kunnen komen?
Om mij tot Nederland te beperken, de truttige stikwerkjes van Berend Strik, de spuuglelijke bouwsels van Joep van Lieshout, de zwartgallige keramiek van Anne Wenzel, de flauwe stileringen van Henk Visch, de waterige fotobewerkingen van Marlene Dumas, de obligate symboliek van Armando zijn in vele opzichten “top of the bill” en behoren volgens de kenners en verzamelaars tot de eerste categorie, maar staan niet op mijn persoonlijke favorietenlijstje. Wel staan er kunstenaars op zoals de charlatan Anton Heyboer, de hyperrealist zonder inhoud Tjalf Sparnaay, de epigoon van Koons in het kwadraat Joseph Klibanski, de overschatte rommelaar David Bade, de zelfingenomen Jan Cremer, de manipulator Rob Scholte die gewoon de hele boel in de zeik neemt en nog veel meer kunstenaars, verguisd om hun effectbejag, traditiegetrouwheid of andere ziekten.

Wat de kunstbeurzen en de kunstmanifestaties betreft: Amsterdam of Rotterdam? Toch misschien Den Haag, Maastricht, wie weet ooit wel een fantastisch Sonsbeek'20 in Arnhem? Nadat Wim Beeren in Arnhem een grandioze Sonsbeek'71 Buiten de Perken organiseerde volgden er met wisselend succes meerdere Sonsbeek kunstmanifestaties tot in 2016 het absolute dieptepunt bereikt werd met Sonsbeek'16 TransACTION waarbij met Nederlands belastinggeld het Westerse, autonome kunstbegrip door een curatorenteam uit Indonesië radicaal om zeep werd geholpen door te verklaren dat een kunstwerk niet meer was dan een ontmoetingsplek om broodjes te bakken, spelletjes te spelen of in een tent op hele rare stoeltjes te zitten die gemaakt waren uit reddingsvesten waarbij het schaarse publiek geacht werd betrokkenheid te veinzen door over de vluchtelingenproblematiek te discussiëren.

Laten we vooral positief blijven. Welke kunstenaars, kunstinstellingen, kunstbeurzen en kunstmanifestaties staan er op jouw favoriete lijstje? Deel ze!




zondag 29 januari 2017

De kunst is kwetsbaar

VM23.

canongriffinafricanart

De kunst is kwetsbaar. Ondanks haar bewezen bestaansrecht met kwalitatief hoogstaande exposities kan VM23 in Arnhem als een ongesubsidieerde plek voor de autonome beeldende kunst binnenkort zomaar in het niets verdwenen zijn als haar onderkomen in een leegstaand pand door de eigenaar verkocht gaat worden en er geen nieuwe plek gevonden kan worden. Als overheden wegkijken en niet bereid zijn of flexibel genoeg zijn om de kunstinitiatieven van haar burgers in de stad en regio op waarde te schatten, te faciliteren of een alternatief te bieden, laat staan om zelfs de moeite te nemen om het initiatief VM23 gedurende haar driejarige bestaan ondanks vele verzoeken eens te bezoeken zoals "wegens tijdgebrek" de Wethouder van Cultuur in Arnhem Gerrie Elferink presteerde, jawel van de SP, de partij die zou luisteren en dichtbij de gewone man en vrouw zou staan, is dit illustratief voor de mismatch tussen de politieke, bestuurlijke elite en de burgers die zich niet gekend en gehoord voelen. Laten we niet onderschatten dat wat Nationaal, Europees en Internationaal speelt haar voedingsbodem allereerst op microniveau heeft, daar waar de bestuurders het op plaatselijk en regionaal niveau ernstig laten afweten. Het fenomeen Trump komt niet zomaar uit een hoge hoed vallen.   
Het zag er naar uit dat de WINTERSALON wel de laatste expositie kon zijn in het fraaie, onttakelde pand van een vm. AH- Supermarkt. In de Galerie en Tentoonstellingsruimte VM23 aan de Ir JP van Muilwijkstraat 23 in Arnhem is de tentoonstelling WINTERSALON nog van 5 februari 2017 – 26 februari 2017 te zien met werken van 50 beeldende kunstenaars, met werken uit de bijzondere collectie van art@nuyens, waaronder Rob Scholte, Lucebert, Ansuya Blom, Geurt van Dijk, Alphons Freymuth en met een aantal gloednieuwe werken die recent in de ruimte van VM23 zijn gemaakt. VM23 is geopend op vrijdag, zaterdag en zondag van 13.00 uur - 17.00 uur. Raadpleeg voor de volledige lijst van de deelnemende kunstenaars en activiteiten de website van VM23: www.vm23.nl . Gelukkig resteert ons nog twee maanden tot het doek definitief valt en we nog twee fantastische tentoonstellingen kunnen organiseren. 

dinsdag 17 januari 2017

Valse doelen ontmaskerd

Beter ten halve ....

.Afbeeldingsresultaat voor beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald
googleimage

Het was een verstandige zet van de Tweede Kamer om onlangs een motie van Michiel van Veen aan te nemen waarin gevraagd werd om de door de overheid gefinancierde culturele projecten in het buitenland stop te zetten om reden van de volstrekt oncontroleerbare verantwoording door de diverse afnemers van de vele miljoenen aan subsidiegelden. “Volgens de minister gaan we toch weer een miljoen verspijkeren in Mali en Marokko. Ik snap werkelijk niet dat de cultuursector in Nederland niet zelf in opstand komt tegen deze geldverspilling in landen die niets om onze cultuur geven”, zo motiveerde Michiel van Veen zijn motie. In een interessant artikel van Arjan Breukel op de site www.hetnieuwe.viceversaonline.nl getiteld: “Kamer zet Culturele Projecten stop in Buitenland” wordt een genuanceerd beeld van de diverse actoren en belanghebbenden geschetst. Dat vanuit de wereld van het ontwikkelingswerk als eerste belanghebbende de nodige kritiek op dit kamerbesluit te verwachten was is evident. Het verbaast mij daarom niets dat Dat Gertrude Flentge, de manager van de internationale cultuurprogramma’s van de zwaar gesubsidieerde Stichting Doen een van die criticasters was. Met de besteding van de subsidiegelden was volgens haar helemaal niets mis. Als voorbeeld noemde zij de terugkerende hedendaagse kunsttentoonstelling Sonsbeek van onder meer Museum Arnhem in 2016 geleid door het Indonesische kunstcollectief ruangrupa zelfs een geslaagd project. Een slechter voorbeeld had ze niet kunnen kiezen. Terwijl beeldende kunstenaars in Nederland wegkwijnen in armoede bleek Sonsbeek’16 een kostbaar project te zijn dat achteraf bezien in vele opzichten mislukt is. Ik schreef er al eerder over in mijn blog.