Rembrandt

Rembrandt Zelfportret 

De recente aankoop door het Rijks van een schilderij van Rembrandt voor meer dan 100 miljoen euro roept bij veel mensen vragen op. Die vragen heb ik ook. Ik zal het uitleggen waarom. Ik kocht ooit op een veiling uit een inboedel een schilderijtje. Tot mijn verrassing bleekt het om een zelfportret van Rembrandt te gaan. Daarbij zat ook een brief van een museumdirecteur aan de vorige eigenaar van het werkje waarin hij de arme man helaas moest meedelen dat na uitvoerig onderzoek gebleken was dat het om een vervalsing ging. Om zijn leed en wellicht ook zijn verlies enigszins te verzachten voegde hij er de volgende troostrijke worden aan toe: “ Een illusie….en wat doet het er toe? Is het werk niet even boeiend? Op papier, op doek of als projectie op een doek? Ik moest daarbij denken aan de uitspraken van de filosoof Walter Benjamin die hij reeds in 1936 deed in zijn opstel: “Het kunstwerk in het tijdperk van zijn technische reproduceerbaarheid” waarin hij bepleitte dat eenieder, buiten het exclusieve bezit van kunstwerken, in zekere zin ook eigenaar kan zijn van deze kunstwerken.

Met de geavanceerde 2d- en 3-d reproductietechnieken van nu is dat schilderij tot op de millimeter te reproduceren. Dus waarom zou je het fysieke werk nog willen bezitten als je het, zogenaamd als een onmisbaar werk dat een directe voorloper van de Nachtwacht zou zijn, in je collectie wilt opnemen. Een print (met een mooie lijst) is immers ook zeer acceptabel om voor een groot publiek te tonen. In dit verband wil ik toch ook nog wel een opmerking maken over de reproduceerbaarheid van kunstwerken in onze huidige tijd die we via internet met elkaar delen. Een print is nog wel op te vatten als een soort fysieke afbeelding, maar wat te denken van een digitale afbeelding die op internet via bijvoorbeeld NFT-marktplaatsen, zoals o.a. Rarible, te verhandelen is en waarvan iedereen de exclusieve eigenaar kan worden van een kunstwerk zonder het fysieke werk zelf te bezitten. Het bezit van het echte, unieke en oorspronkelijke kunstwerk, dat binnen de commerciële kunstwereld de basis is voor de prijsstelling en het verhandelen van het kunstwerk, is door al deze nieuwe ontwikkelingen aan het eroderen. Waarvan akte.