Het licht in de duisternis

VM23.

Daar waar overheden zich met de (beeldende) kunst bemoeien ontstaan er gemakkelijk ongezonde situaties. Ik schreef er al vaker over in mijn blog. Uit een hele lange lijst zal ik hier slechts een drietal perversiteiten noemen. Een van die situaties trof ik aan toen ik ooit het CBKG (Centrum voor Beeldende Kunst Gelderland) aan de Kortestraat in Arnhem bezocht en even dacht dat ik in een deprimerende installatie van Ilja Kabakov terechtgekomen was waarin hij zijn oude communistische vaderland genadeloos persifleerde. Het bleek echter een van de kantoorruimtes te zijn in het pand van CBKG waar ik zo’n 20 personen aantrof achter evenzovele beeldschermen, die na het faillissement van het Centrum tot op de dag van vandaag procederen over hun wachtgelden. Waarom staan kunstenaars dat toe? Veel hebben we er niet van geleerd, gezien de alsmaar uitdijende activiteiten van PM (Plaats Maken), dat zich weliswaar een kunstenaarsinitiatief noemt, maar eerder een zwaar gesubsidieerde stichting is, ja zelfs deels een echte BV, met onder andere een heuse galerie met een eigen kunstenaarsbestand en kostbare deelnames aan kunstbeurzen. Art Rotterdam 2015 was hen blijkbaar te min, ik zag ze zitten rond de tafel in de stand bij Rotterdam Contemporary 2015, nog nagenietend van hun verblijf in Hotel New York, zonder ook maar enig oog te hebben voor de bezoekers, waarvan ik er een was. Zou het niet raadzaam zijn om weer terug te keren naar de oorsprong, het faciliteren van beeldende kunstenaars middels grafische en digitale werkplaatsen en het geven van workshops? Als derde wil ik een van de meest ontnuchterende situaties noemen, het is een ontmoeting die ik een klein jaar geleden had in de ruimte van VM23 met een vertegenwoordigster van de door de provincie gesubsidieerde Stichting voor Kunst en Cultuur, daarna geheten Gelders Centrum voor Kunst en Cultuur dat, na heel lang googelen, sinds september 2015 bekend is als Cultuurmij Oost. Zij antwoordde op mijn vraag wat zij nu eigenlijk deden met het kostbare digitale archief van beeldende kunstenaars dat ooit is aangelegd: “Daar doen we niets mee”. Voordat ik haar kon vragen wat ze nu eigenlijk wel deed stelde ze mij een vraag: “Kunnen deze kunstenaars niet hier exposeren?” Het is werkelijk de omgekeerde wereld als een zwaar gesubsidieerde partij haar taken verwaarloost en om gunsten vraagt van een plek als VM23 dat zonder enige subsidie en slechts gedreven door passie en inzet van kunstenaars en initiatiefnemers wel succesvol is.

VM23 maakt een hele lange neus naar de diverse overheden die zich naar haar inzicht te veel met de inhoud van de kunsten bemoeien, de kunstmarkt verstoren en de kunstgelden “verkwanselen” gezien de lange lijst van financiële tekorten van diverse kunstevenementen en de pijnlijke transities en kostbare faillissementen van kunstinstellingen in Gelderland. VM 23 gelooft niet in welk top-down beleid dan ook en ziet voor de overheden slechts een incidentele taak als opdrachtgever en een meer structurele taak als faciliteerder door podia te creëren voor haar kunstenaars om zich naar het publiek te presenteren. Mocht dit scenario ooit waarheid worden zal VM23 er naar streven om de alom zeer gewenste presentatievergoedingen en werkbudgetten voor de deelnemende beeldende kunstenaars allereerst te verwerven uit particuliere fondsen. 

Laat VM23 een lichtend voorbeeld zijn. Als de subsidies van de overheden voor de cultuur stoppen, actueel in Vlissingen en Den Haag, verdwijnen de presentatieplekken voor beeldende kunst in hoog tempo. Dat kun je schandalig noemen, barbarisme of het einde van de beschaving, het is een uitgelezen kans om op iedere non-plek waar dan ook een nieuw initiatief te starten.
  

VM23

DUENDE.

Opening DUENDE sept. 2015.

 

Het mag eigenlijk een klein wonder heten dat al meer dan een jaar lang zonder enige overheidssteun en met uiterst minimale middelen bijzondere tentoonstellingen van beeldende kunst georganiseerd worden aan de Ir JP van Muijlwijkstraat 23 in Arnhem in een grote onttakelde ruimte die tijdelijk door de corporatie Portaal ter beschikking is gesteld voor culturele activiteiten. Dankzij de beeldende kunstenaars die het echte creatieve kapitaal vormen en de passie van de initiatiefnemers heeft VM23 zich in haar korte tijd van bestaan niet alleen bewezen als een onafhankelijke plek voor de presentatie van autonome beeldende kunst maar ook als een inspirerende plek voor ontmoetingen en uitwisselingen waarbij het maatschappelijke engagement niet geschuwd wordt getuige de huidige tentoonstelling DUENDE die genadeloos de moderne clichés “groen” en “duurzaam” doorprikt. Het aardige van een plek als VM23 is dat nieuwe tentoonstellingen haast vanzelfsprekend en organisch ontstaan vanuit de voorgaande tentoonstellingen, waarbij een tentoonstelling in VM23 nooit een statisch gegeven is, maar volop ruimte biedt voor zowel beeldend werk om zich tijdens de duur van een tentoonstelling te ontwikkelen als voor nieuw beeldend werk dat tijdens of in vervolg op een tentoonstelling wordt ingebracht. In oktober 2015 volgt DUENDE 2.0 met vele nieuw ingebrachte werken, in november komen kunstenaars uit Düsseldorf naar VM23 en wordt er ook een zijruimte ingericht met een vette knipoog naar het Modekwartier, in december is er weer een onvolprezen (Winter) SALON en daarna, in 2016, gaan 5 Nederlandse portretkunstenaressen naar Düsseldorf. Zonder het “verkwanselen” van de kunstgelden, ofwel de financiële tekorten van diverse kunstevenementen en de pijnlijke transities en kostbare faillissementen van kunstinstellingen in Arnhem, Gelderland met name te noemen, trekt VM23 een hele lange neus naar de overheden die zich naar haar inzicht te veel met de inhoud van de kunsten willen bemoeien. VM23 gelooft niet in welk top-down beleid dan ook en ziet voor de overheden slechts een taak om incidenteel een opdrachtgever en structureel een facilitator te zijn en daarmee podia te creëren voor haar kunstenaars om zich te presenteren naar haar inwoners. Mocht dit scenario ooit waarheid worden zal VM23 er naar streven om presentatievergoedingen en werkbudgetten voor de deelnemende beeldende kunstenaars te verwerven uit particuliere fondsen.  

The Deconstruction of the Miracle

John W. Padberg.

Installatie DUENDE sept. 2015

In het kader van de tentoonstelling DUENDE in VM23 (van Muijlwijkstraat 23 Arnhem) voer ik van 04 september tot 04 oktober 2015 een installatie in situ uit in opdracht van John W. Padberg (USA) die getiteld is: “The Deconstruction of the Miracle”. John kwam bij mij met de vraag of ik een kunstwerk kon maken waarmee hij zijn geloofsovertuiging eens stevig kon kapittelen en gaf mij de opdracht een beeld te maken dat gebaseerd is op de aanname dat wanneer het geloof een menselijke constructie is, het wonder dat ook is. Aan die opdracht heb ik gevolg gegeven door het wonder van de wenende Maria te verbeelden in een zo transparant mogelijk, vlak geschilderd, ja zelfs oppervlakkig beeld dat geen enkele mystificatie meer toeliet en waarbij ik alle techniek, zoals een voedingsapparaat en een ontvanger, opzichtig in het portret monteerde. Een terugkoppeling met John leerde mij echter al snel dat ik in het deconstrueren toch iets te ver was gegaan en daarmee de illusie die, hoewel minimaal, nog in het beeld schuilde volledig om zeep heb geholpen. Om weer enige beeldende spanning terug te brengen heb ik de toevoerleidingen van het pompsysteem, dat ik eerder opzichtig in het portret van Maria gemonteerd had, geheel voor het oog verborgen zodat enkel nog dieprode vloeistoffen op drie plekken uit het welbevallige gezichtje spuiten. Tegelijkertijd diende zich nog een ander probleem aan waarover ik opnieuw aan John een advies heb gevraagd. Dit probleem betrof de ontvanger die ik in het portret monteerde om de conservatieve zender Radio Maria te ontvangen doch, hoe toevallig, overbodig werd omdat recent de middengolfzenders zijn opgeheven. In plaats daarvan heb ik toen een DAB+ zender in het portret gemonteerd met een overigens uitstekende digitale ontvangst. Op mijn vraag aan John of ik de werkloze middengolf-ontvanger mocht verwijderen en, zo ja, het lege zwarte gat mocht opvullen antwoordde hij: “vul het zwarte gat en laat slechts haar ogen wenen”. Ik zal nu opnieuw aan de bak moeten om de tranen uit haar ogen op een slinkse manier over haar wangen te laten stromen en ongemerkt in het grote niets te laten verdwijnen. De middengolf-ontvanger heb ik inmiddels verwijderd en tijdelijk vervangen door een groot zwart kruis dat als een vreemd element het beeld doorklieft. Deze ingreep, een stuiptrekking, is wellicht te heftig. De volgende stap in het her- mystificatieproces is om het paneel in zijn geheel tegen een wand te bevestigen en alle apparaten er uit te slopen met de bedoeling een grote mate van verstilling te bereiken. De achterzijde van het nu nog vrijstaande geschilderde paneel met alle techniek zal dan ook niet meer zichtbaar zijn. De vloeistof die gedurende de resterende expositieperiode uit de ogen over het paneel stroomt zal deels de waterverf in het portret oplossen. Het effect daarvan ken ik nog niet en ik weet daarom ook nog niet of het zal lukken om het mystificatieproces op gang te krijgen en de onbevangen toeschouwer te raken. Maar als het lukt krijgt het werk een nieuwe titel: “The Reconstruction of the Miracle”.

John heeft zijn geloof maar kort op de proef gesteld. Ik begrijp dat. Het is zeker geen persoonlijke zwakte, het is gewoon onmenselijk om te leven zonder het onzegbare en onbegrijpelijke, zonder illusies, mythes, leugens, (valse) hoop, bedrog, hypocrisie en zo meer. John dankt de organisatoren van de tentoonstelling DUENDE en de initiatiefnemers van VM23 voor hun bereidheid om het beeld te plaatsen, er ter plekke aan verder te mogen werken en daarover voortdurend met hem te communiceren. Het heeft hem waardevolle inzichten verschaft waarmee hij weer verder kan. Hoopvol is dat de eerste bloemen al bij het beeld zijn gezet.

De Marketingmachine 2

Autonome beeldende kunst.

Het landschap van de autonome beeldende kunst in Nederland wordt in al haar diversiteit gevormd door bijzondere en unieke kunstenaars. De media lijken deze originele geesten links en rechts in sneltreinvaart voorbij te gaan. De vraag is gerechtvaardigd of de media, die zich doorgaans graag beroepen op hun journalistieke onafhankelijkheid, niet veel te ver zijn afgeraakt van haar originele bronnen, in dit geval binnen de kunsten, en enkel nog gemakkelijk willen scoren binnen haar commerciële bereik. 

Ik zal twee voorbeelden noemen:

Vincent van Gogh Zonnebloemen.

Hebben we net de ellende achter de rug met het Vincent van Gogh jaar waarin zowat iedere professionele kunstenaar in Nederland zonnebloemen en tulpen aan het schilderen was, gaat de acteur-kunstenaar Jeroen Krabbé het nog een dunnetjes overdoen met een serie televisie-uitzendingen over Vincent van Gogh. Krijgen we er nu nooit genoeg van? En welke kunstenaars, die ongetwijfeld volgend jaar opnieuw in de etalage gezet gaan worden door de publiciteitscampagnes van de grote musea, zullen dan weer de media beheersen?

Armando.

Toen ik onlangs op Facebook een milde kritiek gaf op de luxe uitgave van een boek over het werk van Armando werd ik door een bijzonder boze uitgever opgebeld met het verzoek om mijn kritiek in te trekken omdat dit de verkoop van het boek wel eens zou kunnen schaden. Dat je een ander een mening wilt ontzeggen is op zichzelf al kwalijk te noemen, het is werkelijk schokkend om te beseffen dat we het hierbij over diezelfde Armando hebben die als getuige van de oorlog en schilder van het “schuldige landschap” het naziregiem aanklaagde.