Archetype

 Boot.

Romp van een boot op een industrieterrein in Arnhem.

In de filosofie gaat het om de vraag: "hoe kunnen we de dingen die we menen te kennen eigenlijk kennen?" Op een verlaten industrieterrein in Arnhem zag ik deze zwart geteerde ijzeren romp die ondersteund werd met ijzeren palen en autobanden. De mast, het roer en de kajuit ontbraken. Ik zag een boot die eigenlijk geen boot was. Ik had hier zonder twijfel te doen met een archetype, een geïdealiseerd oermodel van een boot. In mijn ogen een prachtig beeld dat een boot representeerde. Ontegenzeggelijk is het daarmee een kunstobject geworden. Niets meer aan doen. Helaas. Gelijk de boer die voortploegt en de schoonheid van het landschap niet ziet, zal ook de eigenaar van de boot, zo nam ik aan, de schoonheid ervan niet onderkennen en de boot opknappen om er mee te gaan varen. Dan wordt het gewoon weer een boot, ware het niet dat iemand mij vertelde dat deze boot nooit een echte boot geweest is. Ik had het zelf kunnen zien. Voor- en achtersteven zijn immers volstrekt identiek. "Mijn" boot is het laatst overgebleven schip dat ooit deel uit maakte van een Schipbrug over de Rijn bij Arnhem. Op de site van de Universiteit Twente las ik overigens een prachtige scriptie van Sharon Bolhuis over de vraag “In hoeverre kunnen archetypen met behulp van vormkenmerken gevisualiseerd worden?”. Zie:

http://essay.utwente.nl/61294/1/Bolhuis_Sharon_-s_0164011_scriptie.pdf

Back to basic

Drippings.

"Dripping IX" (detail).

Ooit maakte ik zogenaamde "drippings". Ik liet in talloze sessies verf vanaf diverse hoogtes op het doek of het papier druppelen. Het toeval speelde daarbij een belangrijke rol. De Amerikaanse expressionist Jackson Pollock, we kennen hem ook als "Jack the Dripper", ging mij reeds voor. Wie in een dergelijke sessie de kwast of spuit ook hanteert, meestal ontstaat er een abstract soort beeld dat we ook wel kennen als een "all-over structure". Het is een beeld dat grafisch gezien interessant is, maar dat op geen enkele manier ook maar enige betekenis heeft, laat staan dat het iets voorstelt. Als je, uitgedrukt in pixels of bites, al die verfspatten vergelijkt met al die meningen die je tegenwoordig op het internet kunt vinden, zijn ze beiden van dezelfde orde. Ik moest hieraan denken toen ik de discussies in de media hoorde over de stand van zaken in de journalistiek. Niet gehinderd door enige kennis maar wel getrickerd door de belanghebbenden bij een zo intensief mogelijk internetdataverkeer, vallen de meningen van de onnozelen en onwetenden als verfspatten in snel tempo over elkaar heen. Het is zeer begrijpelijk dat er in de media initiatieven zijn om aan dit zielloze moeras van speculaties, onwaarheden en leugens te ontsnappen. Rob Wijnberg, filosoof en voormalig hoofdredacteur van Nrc.next, heeft het initiatief genomen om via crowd funding geld te verzamelen voor een nieuwe, digitale kwaliteitskrant. Zie: https://decorrespondent.nl/  Dit klonk mij erg sympathiek in de oren - ik had het geld al bijna overgemaakt - totdat mijn dochter mij vertelde dat dit initiatief niet meer was dan hetzelfde dat we al kennen binnen de gevestigde media en ik ter bevestiging daarvan een kritische, zo niet negatieve reactie las van Maarten Keulemans op dit initiatief: http://www.volkskrant.nl/vk/nl/3184/opinie/article/detail/3414602/2013/03/24/Toppers-vernieuwende-de-Correspondent-gewoon-gevestige-elite.dhtml  
Eigenlijk pleit alles tegen dit initiatief: 12 van de 13 initiatiefnemers zijn mannen, vaak afgestudeerd aan de UVA, afkomstig uit de Grachtengordel en gevestigd in de oude media. Toch wil ik hen een kans geven.  

Piggiwiggia Pyramidalis



De verbeelding aan de macht.

In de Volkskrant van woensdag 20 maart 2013 las ik een ingezonden bijdrage van de econoom en publicist Ewoud Jansen met de titel “Euro-ellende te danken aan de praatjesmakers”. Een bijzonder scherp stuk waarin hij betoogt dat de politici, door hem ook wel de verbeelders en praatjesmakers genoemd, zich met drogredenen en wenkende vergezichten meester hebben gemaakt van de verbeelding ten koste van de nuchtere analytici, de natuurkundigen of de dingenmakers. Ik ben het met hem eens. “De verbeelding aan de macht” was ooit een gevleugelde uitdrukking waarin de kunstenwereld zichzelf goed kon herkennen en op grond waarvan zij meende dat zij er politiek en maatschappelijk toe deed. Het perverse subsidiesysteem dat hiervan het gevolg was, heeft de verbeelders en de praatjesmakers, die zich bij uitstek op het voor hen natuurlijke terrein van de kunsten hadden kunnen manifesteren, monddood gemaakt. Kunst is geen enkele kritische factor meer. De politici hebben zelfs ook de kunstenaars de verbeelding afgepakt.

Roofbank

Spellingscontrole.

Ik heb nu 50 artikelen over kunst geschreven op Blogspot. Een jaartje geleden ben ik daarmee begonnen. Zomaar, out of the blue, daartoe uitgenodigd door Google die mij een platvorm bood met een eenvoudige structuur om er berichten op te plaatsen, deze vorm te geven en toegankelijk te maken voor derden. De spellingscontrole is daarbij een zeer goed bruikbare functie. Tegelijkertijd verrast zij mij iedere keer weer. In mijn laatste artikel werd de term Rabobank onder andere vertaald met Roofbank. Het is alsof een spellingscontrole- programma dan even met je meedenkt en een kritisch, inhoudelijk oordeel velt. In eerste instantie denk je, dat is gewoon toeval. Maar het zou in tweede instantie best zo kunnen zijn dat Google mijn persoonlijke internetgedrag heel goed kent en op grond daarvan mij deze overigens prachtige term heeft aangeboden. Ik trek er nu nog geen conclusie uit, maar als ik nog meer artikelen ga napluizen op de termen die Google mij in haar spellingsprogramma voorstelde kom ik ongetwijfeld nog veel meer interessante voorbeelden tegen. De term Blogspot wordt door het eigen spellingsprogramma van Google vertaald met Bloempot, Volgspot, Bloedspoor en Bloedspat. Ik hoop dat de vertaling van Google van de laatste twee termen niet op haar eigen internetgedrag is gebaseerd.

Sorry

Met Sartre zeg ik sorry.

Het lijkt heel simpel om sorry te zeggen of het spijt mij. Wat is daar nu zo moeilijk aan? In het voorbijgaan zeggen we dat iedere dag wel eens tegen elkaar. Niets is echter minder waar. Onze eigen wielerheld Boogert heeft bekend doping te hebben gebruikt. Hij heeft jarenlang gelogen over zijn dopinggebruik en heeft nu eindelijk zijn spijt betuigd. Hij moest wel. De sponsor Rabobank verlangde resultaten* en links en rechts werd hij, op wat maar enigszins op een flauwe helling leek, voorbij gereden door amateurs op het buitenblad. In de media viel vervolgens iedereen over elkaar heen in hoeverre zijn spijtbetuiging wel of niet oprecht was. Talloze vergelijkingen werden er getrokken met spijtbetuigingen van wielrenners, moordenaars, fraudeurs, pedofielen en verkrachters. Je kunt in de media nu eenmaal beroemd worden met wanprestaties of met de ellende die je anderen bezorgd. Maar laten we wel wezen. Boogert verdient desondanks ieders respect, al was het alleen maar dat niemand, hoe groot de druk ook is, gedwongen kan worden om zichzelf te beschuldigen. Hij is in goed gezelschap, in navolging van een handvol Amerikanen, Duitsers, Nederlanders en Denen. De Engelsen en Australiërs laten het vooralsnog afweten maar zullen ongetwijfeld door sterk afnemende prestaties zichzelf verraden. Spanjaarden, Belgen en Italianen blijven gewoon alles doen dat God verboden heeft. Zij zullen het woord spijt nooit over hun lippen krijgen. Dat doet mij herinneren aan mijn bedrijfsarts. Ooit werkte ik in het kunstonderwijs. Toen ik ernstig ziek werd en bij mijn bedrijfsarts verscheen meende zij, zonder ook maar enig onderzoek te doen of zelfs naar mijn verhaal te luisteren, dat ik in staat was om te werken. Een paar dagen daarna onderging ik een zeer ingrijpende operatie. Toen ik haar daar later op aansprak kreeg zij het woord sorry niet over haar lippen. Of gewoon zeggen: het spijt mij. Het lukte haar niet. Ik besloot toen om een tuchtrechtelijk traject te gaan. Een paar jaar en vele dossiers later heeft het medisch tuchtcollege haar berispt. Zoveel kosten gemaakt en zoveel moeite gedaan, voor wat? Zij is nu nog steeds werkzaam binnen haar beroep. Er is door deze zaak helemaal niets veranderd. Ik had weliswaar mijn genoegdoening gekregen maar liever had ik gewoon van haar zelf willen horen dat ze fout zat. Blijkbaar is onze samenleving zo gejuridiseerd dat al onze intermenselijke contacten daardoor verstikt worden. En ik deed daar ook gewoon aan mee. Met Sartre zeg ik sorry.
 http://www.nationaletoneel.nl/voorstellingen/sartre-zegt-sorry/agenda 

* De sponsor Rabobank heeft in de media op het niveau van de directie en het bestuur iedere kennis over het structureel gebruik van doping binnen de Raboploeg ontkent.