Rembrandt



De nieuwe Rembrandt.

Rembrandt van Rijn. Zelfportret.

Rembrandt heeft meer dan 80 zelfportretten gemaakt. Van een van die portretten bezit ik een slechte vervalsing. Dat is de afbeelding hier linksboven. Een leek ziet dat deze is afgeleid van het origineel daarnaast. In zekere zin is er eigenlijk helemaal geen sprake van een vervalsing omdat het kleurige origineel immers nooit bestaan heeft. Het hieronder staande portret, dat gemaakt is door de kunstenaar Harald Vlugt, is onmiskenbaar "Rembrandtesk". Het lijkt nog het meest op Rembrandt van Rijn "De Apostel".  

              

                                                                      Harald Vlugt

Harald Vlugt heeft beslist geen regelrechte kopie willen maken. Wel kun je zeggen dat hij leentjebuur speelde met de zelfportretten van Rembrandt door allerlei bewerkingen los te laten op het "Rembrandteske" portret. Het is een vorm van citeren die volkomen legitiem was in de popart en in het post- moderne tijdskader daarna. Maar je kunt er natuurlijk ook gewoon een doorzichtige truc in zien om het belang als beeldend kunstenaar te vergroten door jezelf te verbinden met een historisch belangrijke kunstenaar. Je kunt zelfs nog een stapje verder gaan en je voorstellen dat een kunstenaar zich in lijn wil plaatsen met de historische grootheden in de beeldende kunst. Een lijn getrokken vanuit het verleden naar de toekomst waarbij de kunstenaar zelf de vanzelfsprekende en onmisbare schakel is. De beeldende kunstenaar Jan Dibbets achtte zichzelf de vanzelfsprekende opvolger van het “Nederlandse Licht”. Het clair-obscur van Rembrandt. Het is zomaar een voorbeeld waarin een kunstenaar zich een plaats in de geschiedenis toeëigent. Er zijn meer voorbeelden. Armando was haast de enige Nederlandse ooggetuige van de Tweede Wereldoorlog en Kiefer eigende zich zelfs het Duitse verleden toe. Het zal nog spannend worden of die plek hen ook gegeven zal worden.

Veiling

Kunst is helemaal niet zo moeilijk.

Marc Mulders.

Onlangs werden in het Notarishuis Arnhem een paar honderd werken uit de failliete boedel van de Kunstuitleen Tilburg geveild. Voor het merendeel betrof het grafisch werk. Als een aanjager werd een "geschilderd" werk van Marc Mulders geveild dat zelfs 10.000 euro opbracht. De vraag is gerechtvaardigd of dit werk ooit echt een uitleenwerk is geweest. Een andere vraag is of dit niet een gemanipuleerd bod is. Het grafische werk van een zeer klein aantal coryfeeën, zoals Carel Visser, Raveel en Van der Heyden ging voor 500 euro. Het overgrote deel van de ingebrachte werken haalde nauwelijks de 50 euro. Een snelle vergelijking tussen de geveilde kunstwerken leerde mij dat de meest simpele werken, die in opbrengst bovengemiddeld scoorden, vaak afkomstig zijn van de meer bekende kunstenaars zoals Jan Cremer, Harrie Gerritz, Armando en Ad Gerritsen. Zij maken beslist geen complexe, onsamenhangende beelden waar het oog geen vat op krijgt en waar de betekenis slechts met moeite te voorschijn komt. Zij maken wel directe, haast naïeve beelden met simpele en herkenbare figuren, vaak nauwelijks meer dan vlekken in zwart, wit en wat primaire kleuren. Kunst die af en toe best spannend en mysterieus mag zijn, maar die toch vooral leuk is. Kunst, daar word je vrolijk van. En dan heb ik Gubbels en Corneille nog niet eens genoemd. 

                                                   jan cremer                          harrie gerritz

                                                      armando                             ad gerritsen 

                                                                               



Goud

De relativiteit van waarde.

In deze tijd van crisis die in toenemende mate voor iedereen voelbaar en zichtbaar wordt valt het op dat er vanuit allerlei hoeken en gaten, vooral in het stedelijke winkelgebied, steeds meer handelaren verschijnen die het familiegoud voor een spotprijs willen bemachtigen van de onnozelen. Gelokt door de goudprijs die nu torenhoog is, zijn de onnozelen bereid om voor vaak nog minder dan een kwart van de actuele goudprijs hun goud te verkwanselen. Hoe is dat toch mogelijk? Te meer als je bedenkt dat voor al deze sieraden en voorwerpen door de ouders, geliefden en verwanten van diezelfde onnozelen ooit het meervoudige van de toen geldende goudprijs is betaald. Hoewel goud een bijzonder emotioneel geladen product is, zou de overheid juweliers moeten verplichten bij de verkoop van sieraden het gehalte aan goud in grammen duidelijk te vermelden tezamen met de actuele goudprijs. Voor een ander emotioneel geladen product, in dit geval de beeldende kunst, speelt het gehalte aan materialen dat voor een kunstwerk is ingezet voor de waarde bij verkoop ervan eigenlijk geen enkele rol. Er bestaat ook helemaal geen actuele kunstprijs. Daar gelden weer geheel andere criteria* voor de waarde van het kunstwerk. Daar geldt vooral wat de gek er voor geeft. Ik kocht recent een aantal werken op een veiling die afkomstig waren van een failliete kunstuitleen voor nog minder dan 5% van de prijs die de kunstlener toen bij een eventuele aankoop van het werk had moeten betalen. De overheid speelde hierbij een uiterst marktverstorende rol door enerzijds volstrekt arbitrair de verkoopprijzen te bepalen en anderzijds subsidies te verstrekken voor de aankoop ervan. Het is wrang om te constateren dat de ingelijste kunstwerken die ik kocht zelfs nog goedkoper zijn dan de lege lijsten die ik nu in de handel kan kopen. 

* In mijn toekomstige artikelen zal ik deze criteria verder toelichten.



Superbirds

Slimme vogels.

Tolkamer.

Het is iedere keer weer verbazingwekkend hoe vogels zich aanpassen aan onze technologische wereld en binnen die hectische wereld veilige rustplaatsen vinden. Of dat nu op het snijpunt van een horizontale en een verticale lijn is, of als middellijn van een cirkel zoals in het beeld hieronder:

    Nabij Pannerden.

Drie-eenheid

Een moderne triptiek.

AVR/ A12/ IKEA.

De AVR vuilverbrander in Duiven is een dominant gebouw in het rivierenlandschap even ten zuiden van Arnhem. Naar gelang de verschillende standpunten en de weersomstandigheden toont het gebouw zich ieder uur en iedere dag, jaar op jaar, anders in kleur, toon en sfeer. Net zoals de prachtige impressionistische schilderijen van de kathedraal van Rouen door Monet kan dit gebouw als een model dienen voor een haast oneindige serie foto’s, schilderijen of tekeningen. De vuilverbrander ligt pal langs de A12, de snelweg die Nederland halveert vanaf Den Haag langs Utrecht en Arnhem naar de Duitse grens. Ter hoogte van de vuilverbrander aan de andere zijde van de A12 bevindt zich een grote blauwe blokkendoos, dat is het woonwarenhuis Ikea Duiven met een recent verdubbeld vloeroppervlak voor het parkeren en de verkoop van nieuwe spullen. Deze drie zeer nabijgelegen plekken hebben met elkaar gemeen dat zij extreem hoog scoren wat betreft economische activiteiten zoals spullen in– en uitvoeren, spullen kopen en spullen weggooien. De cyclus van het leven, sommigen zeggen zelfs dat het zoveel mogelijk produceren en consumeren de lotsbestemming is van de mens, wordt in deze moderne triptiek genadeloos zichtbaar. Het is onmiskenbaar een bijzondere, haast sacrale plek voor bezinning en reflectie op ons verleden en heden en vooral ook op onze toekomst. 

Industrieel erfgoed

Een paal.

Nabij Pannerden

In het vlakke Hollandse landschap zijn vele objecten opgericht om ons land te beschermen en te benutten. Duinen, terpen, dijken, molens, keringen, linies, wallen, hefbruggen, kerktorens, zendmasten, fabriekspijpen en niet te vergeten de Euromast. Langs de Rijn nabij Pannerden kwam ik deze paal tegen die ooit deel uit maakte van een veel grotere installatie waarmee op die plek de klei voor de baksteenindustrie werd gewonnen. Technisch gezien is deze installatie ooit fantastisch ontworpen voor de vereiste functies. Het veld is inmiddels uitgeput. De paal leidt sindsdien een eigen leven. Het heeft een lijf, een kop en armen. Met enige goede wil kun je er een kolossaal insect in zien of er een andere figuratieve associatie mee hebben. De vraag is: laten we die paal staan, breken we hem af of vragen we Hennie van der Most om er iets moois en spannends mee te doen?    

Natuur

Vleespaarden.

Nabij Pannerden.

Waar de uiterwaarden van de rivieren Rijn, Waal en IJssel binnen de randvoorwaarden van veiligheid, ecologie en economie voor een deel worden teruggegeven aan de natuur ontstaan er optisch gezien gevarieerde en pittoreske plekken. Deze lijken weliswaar op natuur maar zijn dat in de verste verte natuurlijk niet. Ook deze plek nabij Pannerden voldoet daar niet aan. Het is gewoon een weiland met vleespaarden. Omdat het weiland grenst aan een beschermd "natuur"gebied ontstaat er toch iets moois. Waar zowat iedere vierkante centimeter in Nederland gecultiveerd is kan iedere plek die de Nederlander een beetje vrij en open laat net even wat ruimte geven voor mooie dingen. Paarden in de schaduw onder de bomen. Dat beeld is voor mij al goed genoeg. Toch hoop ik dat het niet meer lang zal duren tot ik in het buitengebied een foto kan maken die kan wedijveren met De Stier van Paulus Potter.