Verval

Zichtbaar en onzichtbaar.

Installatie Zero One Two, Tokyo.

Ooit maakte ik een installatie Zero One Two in Tokyo, Japan. Deze installatie bestond uit zeewier (vers geplukt in Yokohama), een grote fles Sake (overal verkrijgbaar), 5 aquaria met goudvissen (gekocht in een warenhuis) en >500 Japanse komkommers (gekocht in de buurtsuper). Al deze lokale materialen, onderling verbonden met wat elektronica functioneerden als elektrische onderdelen van een (onvoorspelbare) ontvanger van radiosignalen. Gedurende de tentoonstelling droogde het zeewier uit, vertroebelde het water en zakten de komkommers in. Het elektrische systeem werd hierdoor ernstig ontregeld tot uiteindelijk geen enkel radiosignaal meer ontvangen werd. De vissen werden overigens op tijd gered (Japanners zijn gepassioneerde aquariumliefhebbers). Een belangrijk aspect van dit imperfecte apparaat was dat het verval op een directe wijze zichtbaar werd. Het verval zit ook, naar het schijnt, volkomen onzichtbaar ingebouwd in allerlei nieuwe high tech producten. Deze apparaten gaan gewoon na een paar jaar kapot. Dat is raar. Ik bezit een radio-ontvanger van Philips van meer dan 50 jaar oud, die ik dagelijks gebruik en die het nog perfect doet. Toen dit apparaat gemaakt werd bestond het Natlab van Philps nog, een soort Black Box met creatieve onderzoekers met briljante ideeën en had Philips haar marketingstrategie nog niet drastisch omgegooid. Bewijzen kan ik het niet. De praktijkvoorbeelden zijn echter legio. Mijn Toshiba laptop warop ik dit bericht schrijf is nu 5 jaar oud en stopt er op de meest onverwachte momenten mee. 

Illusies

Beelden in de ogen van de kijker.

3 Illusies van landschappen. 

Deze 3 afbeeldingen (15 x 20 cm) zijn willekeurig gekozen uit een serie van vele duizenden ingekaderde gedeeltes uit abstracte/ ad random schilderingen van latexverf op papier. Onderlinge verschillen in compositie, contrast, toon, textuur, structuur, etc. leveren evenzovele illusies van landschappen in het oog van de kijker op. Het is wonderlijk hoe een enkel plaatje zoveel verschillende, zelfs zeer persoonlijke, associaties en interpretaties kan oproepen. Feitelijk is er alleen maar sprake van wat witte, grijze en zwarte verf op papier. Indachtig de grote wetenschapper Mandelbrot (zie: fractalen) kunnen zelfs wiskundige formules een realistische afbeelding, dus ook een landschap vormen. Je weet dat het niet waar is en toch zie je het. Het blijft daarom zaak de 2-dimensionale werkelijkheid met grote scepsis te bezien omdat manipulatie in de vorm van suggestie en illusie aan de orde van de dag is. Dat geldt ook voor het platte beeldscherm van de smartphone, de televisie en de laptop, met name voor de 3-d optie die weliswaar voor de beleving van de beelden een grotere levensechtheid suggereert, maar gebaseerd is op diezelfde 2-dimensionale werkelijkheid. Het is goed om te beseffen dat de media (beeld-, geluid- en informatiedragers) niet meer dan tweede hands beelden zijn. Aan die beelden wordt vaak een grotere betekenis en waarheid toegekend dan aan het oordeel op grond van eigen ervaringen. Dat geeft te denken. Laten we scherp blijven.             

Helden

Bad & Ugly/ American Heroes.

Bad & Ugly/ American Heroes.

Deze twee afbeeldingen maken deel uit van de serie Bad & Ugly/ American Heroes (120x180 cm, waterverf op papier) die bestaat uit 12 werken. Het was een zware klus om deze serie te schilderen, toch moest het gebeuren. Gelukkig is het bij deze kleine serie gebleven. Voor de een is het pure heroïek, voor de ander een walgelijk onderwerp. Voor mij was er de uitdaging om dit lelijke onderwerp te kiezen en dat ook nog eens met opzet slecht te schilderen. Als de wereld lelijk is moet de kunst immers ook lelijk zijn. Tegen betaling en met 100% garantie schieten deze "helden" op een speciaal daarvoor ingericht en afgezet terrein voor die gelegenheid gefokte dieren af. Over wereldnatuurbeschermers gesproken: onze eigen prins Bernhard wist voor de fun ook wel raad met het geweer en recent schoot de Spaanse koning nog een olifant af. Omdat hij daarbij zijn heup brak, werd de foto die alleen bedoeld was voor het familiearchief toch nog openbaar. Een slap excuus volgde. Het is wrang om te constateren dat vele echte helden vaak anoniem en beschadigd in kommervolle omstandigheden leven. Zij hebben hun leven op het spel gezet voor onze vrede, veiligheid en vrijheid. Daarvan bestaan geen foto's.   

Beffen

Beffen volgens Herman Brusselmans.

3 houten beelden van Dries Holthuys. 

De middeleeuwse beeldhouwer Dries Holthuys maakte rond het jaar 1500 drie beelden van heilige vrouwen, te weten Catharina, Elisabeth en Dorothea. De beelden van deze Rijnlandse meester waren begin 2012 in het Museum Kurhaus Kleve te zien. Het middelste van de drie beelden die hierboven staan afgebeeld stelt Elisabeth van Thuringen voor. Een goede beschouwer ziet direct dat hier op een kunstzinnige wijze de techniek van het “beffen” verbeeld wordt. Hiermee is ondubbelzinnig komen vast te staan dat aan deze ogenschijnlijk vulgaire term die door Herman Brusselmans veelvuldig in woord en geschrift wordt beleden, een diepere kunst- en cultuurhistorische waarde moet worden toegekend. Kunst en leven zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het is onverteerbaar dat aan Brusselmans nog geen belangrijke literaire prijs toegekend is. Al was het maar alleen om het plezier zijn boeken te lezen.    

Identiteit

-Een Nederlandse identiteit heb ik nog niet ontdekt- (Maxima, 2007).

  

  2 landschappen uit de serie Hollandse Landschappen. 

De 2 hierboven staande landschappen uit een serie van 12 varianten op een en dezelfde clichéafbeelding van het Hollandse landschap (244 x 244 cm, waterverf op papier) vertegenwoordigen ondanks hun onderlinge verschillen een en hetzelfde beeld. Zelfs tussen deze twee ogenschijnlijk identieke afbeeldingen zijn er al duizenden zo niet miljoenen verschillen te constateren. Ook al zou je nog vele duizenden afbeeldingen meer maken, veel verder dan een beperkt, eenzijdig en vals beeld van Nederland kom je niet. Het is evident dat er bij 16669112 verschillen (aantal inwoners van Nederland volgens Wikipedia, 2011) geen eenduidig en kloppend plaatje van Nederland te maken is. Maxima had gelijk. Laten we de onderlinge verschillen insluiten. Als we in de oude clichees en patronen blijven hangen loopt het slecht met ons af. Het is overigens onbegrijpelijk dat deze bijzondere serie nog niet door het koningshuis van Oranje is verworven om particuliere verzamelaars voor te zijn.